Choć botulizm jest rzadką chorobą, skutki zatrucia jadem kiełbasianym mogą być bardzo poważne. Leczenie chorego ze względów bezpieczeństwa zawsze wymaga hospitalizacji i chociaż dobrze dobrana terapia skutecznie radzi sobie z zatruciem, niekiedy po hospitalizacji konieczna jest rehabilitacja. Dowiedz się, czym jest botulizm, jakie są objawy tej choroby i jak dochodzi do zakażenia.
Jak dochodzi do zatrucia jadem kiełbasianym?
Za botulizm odpowiedzialne są laseczki jadu kiełbasianego, które w beztlenowych warunkach bardzo szybko się rozmnażają i wydzielają neurotoksynę. Idealne warunki dla tych bakterii panują w przetworach spożywczych, szczególnie tych, które długo przechowujemy i w których znajduje się mało soli i mało cukru. Z tego względu jad kiełbasiany najczęściej znajduje się w mięsnych i rybnych konserwach, a także w warzywach i owocach zamkniętych w puszce. Jad kiełbasiany może znajdować się także w miodzie.
Diagnoza i objawy botulizmu
Botulizm jest stosunkowo rzadko diagnozowanym, ale jednocześnie bardzo poważnym zatruciem pokarmowym – nieleczony botulizm może prowadzić do śmierci. Pierwsze objawy pojawiają się najczęściej w przeciągu 12 do 72 godzin po spożyciu żywności z jadem kiełbasianym. W pierwszej kolejności pojawiają się nudności, wymioty i biegunka. Następnie zakażona osoba odczuwa trudności z widzeniem – występuje podwójne widzenie lub widzenie nieostre. Neurotoksyna, jaką wydzielają bakterie Clostridium botulinum, blokuje synapsy, w związku z czym, oprócz objawów typowych dla zatruć pokarmowych, występują objawy neurologiczne. Zaburzenia mowy, trudności z połykaniem, opadanie powiek i poszerzone źrenice, problemy w oddawaniu moczu, osłabienie mięśni, w tym mięśni odpowiedzialnych za oddychanie to objawy, które wymuszają hospitalizację pacjenta.
Wstępną diagnozę lekarz stawia na podstawie przeprowadzonego wywiadu i ogólnego badania. Do stwierdzenia botulizmu konieczne jest przeprowadzenie badań krwi i stolca. W stawianiu diagnozy często pomaga także neurolog, który zleca przeprowadzenie badań, np. elektromiografii (EMG), która polega na sprawdzaniu reakcji mięśni na bodźce – czy po elektrostymulacji występują skurcze mięśni.
Botulizm a konieczność rehabilitacji
Ponieważ neurotoksyna uszkadza połączenia między nerwami, wyleczenie się z botulizmu niekiedy nie oznacza końca terapii, koniecznej do pełnego powrotu do zdrowia. Zdarza się bowiem, że uszkodzenia nerwowo-mięśniowe są tak duże, że potrzebna jest rehabilitacja. U pacjentów, którzy przeszli botulizm stosuje się metody rehabilitacji, które wykorzystywane są w chorobach nerwowo-mięśniowych: metoda Vojty i metoda NDT-Bobath należą do najskuteczniejszych sposobów przywracania pełnej sprawności po podobnych schorzeniach.
Aby uniknąć zakażenia się jadem kiełbasianym należy unikać spożywania podejrzanie wyglądających konserw. Wybrzuszone puszki, które wydają syczące dźwięki podczas otwierania powinniśmy wyrzucić. Również podczas produkcji własnych przetworów należy zadbać o bezpieczeństwo – weki należy gotować przez co najmniej 30 minut na dużym ogniu. Podczas marynowania i konserwowania przetworów należy stosować sól i cukier.
Artykuł powstał przy współpracy ze specjalistami z Akademii Ruchu z Warszawy.